Of: de kunst van fouten te leren.

Wij mensen maken fouten, hetzij doordat wij onze hond niet goed “lezen” en als gevolg daarvan een situatie niet goed inschatten, hetzij doordat wij onvoldoende zekerheid en rust uitstralen. Op dat moment krijgen wij te maken met het fenomeen dat in de psychologie „negativity bias“ wordt genoemd. Dit betekent dat negatieve belevenissen een aanzienlijk sterker effect op ons hebben dan positieve, ook wanneer de intensiteit van beide belevenissen gelijk is. Hetzelfde geldt voor gedachten en gevoelens. Zo kan het gebeuren dat wij lang blijven tobben over een op zich onbeduidende fout, terwijl vreugde over een succes van korte duur is.   

Wanneer wij weten waarom onze hersens op deze manier reageren op negatieve ervaringen en gevoelens, is het makkelijker om het effect te accepteren.

De verklaring is eenvoudig: het voorkomt dat wij gevaar onderschatten. Ons brein signaleert het negatieve, het gevaar, nadrukkelijker en het gevolg is dat wij direct reageren, in zijn meest primitieve vorm door weg te hollen. Zouden de mensen niet al eeuwen lang gevaar hebben ontweken, dan zou de mensheid reeds lang geleden uitgestorven zijn.

Het gevolg is echter ook dat mensen zich angstig of onzeker kunnen gaan voelen en daardoor gaan leven in een permanente “vecht of vlucht” modus.

Dan is het tijd voor een andere visie: elke fout is een kans om de oorzaak te analyseren, dankbaar te zijn voor het inzicht, diep adem te halen en verder te gaan. Leren is immers een kwestie van doen, dingen proberen, fouten maken en doorgaan, terugkoppelen en beter worden, stap voor stap.

Voorts kan meer inzicht ertoe leiden dat wij voorzichtiger worden met hetgeen wij zeggen, meer begrip krijgen voor het effect van een onnadenkend uitgesproken hard woord of kritiek op een ander en aldus onze sociale intelligentie vergroten. Het maakt ons milder tegenover ons zelf, een ander en tegenover onze hond.

Dat laatste vooral. Onze hond nodigt ons elke dag opnieuw uit het goede voorbeeld te geven. Zo groeien hond en mens samen.

Ja, het nieuwe boek is gedoopt! De titel van het boek luidt "Trainen is voor dummies". Dit keer wordt het een e-book van ongeveer 34 bladzijden, waarvan de helft tekst en de helft illustraties.

Maar daar blijven wij naturlijk niet stilstaan. Wij als het andere einde van de lijn gaan met onze hond de weg bewandelen naar een leven in harmonie met onze hond.

Ik beloof elke lezer een spannende ontdekkingstocht, een duidelijke visie en daarmee het zicht op een volledig andere wijze van samenleven met uw hond.

Het is mijn magnus opus. Niet omdat het schrijven ervan mij meer tijd heeft gekost dan mijn vorige boek, maar omdat ik in dit boek mijn diepe overtuiging verwoord over de manier waarop wij optimaal vorm kunnen geven aan een wijze van opvoeding van een hond die ons én onze hond gelukkig maakt.

ISBN 9789090361673

Honden zijn van nature conflictmijdend. Zij verlangen naar een harmonisch samenleven en dus naar begrip van de mensen met wie zij leven. Om honden te kunnen begrijpen moeten wij hun taal verstaan.

Dus zullen wij moeten leren wat een lichaamshouding, wat de stand van de staart, de oren, de kop en de poten betekent. Dit is moeilijker dan welke andere taal ook, maar wij kunnen  beginnen door onze hond te leren observeren.

Zo vertaal ik wat "go with the flow" gevoelsmatig voor mij betekent. Dus: laat het maar gebeuren, het loopt zoals het loopt. Wat om de volgende bocht kan komen, weten wij niet en het interesseert ons niet. Wanneer wij daar zijn, zullen wij het wel zien.

Het is de vrees voor wat misschien gaat gebeuren waardoor wij verstijfd staan van schrik indien inderdaad om die bocht een knots van een hond verschijnt. De manier waarop wij deze angst denken te verminderen, komt neer op een streven naar controle: meer training, meer zit, lig, stop, nee, af en foei, betere antitrektuigen, gentleleaders en sliptkettingen, meer trucjes, lekkerder snoepjes

Hoe zou het zijn wanneer wij erin slagen om de weg terug te vinden, weg van controle naar ontspanning? Kunnen wij dit ervaren als een spannende, maar leuke reis naar het onbekende?

Net als op een reis naar het onbekende, zullen wij niet alleen leuke dingen ervaren. En toch zijn het zijn vaak de minder prettige ervaringen waaraan wij later met veel plezier denken. Een enkel voorbeeld?

Toen ik hier pas woonde en elke hond voor mijn hond nieuw en dus super spannend was, kwamen wij een mevrouw met een Labrador tegen. Ik wilde het in mijn nieuwe woonplaats zo goed doen! Dus ik pakte de lijn stevig vast en liep ogenschijnlijk zelfverzekerd met mijn 50+ hond op vrouw en hond af. Wat moest gebeuren, gebeurde. Mijn hond rukte zich los en joeg naar de Labrador toe.

Met lood in de schoenen en met schaamrood op mijn kaken verontschuldigde ik mij. Maar de vrouw lachte en zei, geeft niets, ik heb ook zo'n exemplaar. Deze Labrador werd de eerste vriend van mijn hond.

Gewoon samen anders doen.

De “veilige plek” oftewel meestal “de bench” is voor veel honden een enorme stressfactor. Hij, een gezonde hond met de behoefte zijn huis te beschermen tegen indringers. mag niet kennis maken met diegene die zijn huis binnenkomt.  

Controle uitoefenen over de hond door hem aan te lijnen? Wat doen wij dan eigenlijk? Wij hebben wel het gevoel controle te hebben, maar tegelijkertijd signaleren wij naar de hond “dit is een gevaarlijke situatie”. Niet alleen dat, door een lijn is een hond ook niet in staat om zichzelf een mening te vormen. Niet doen dus.

Tot slot de tip die zo eenvoudig lijkt, maar zo onnoemelijk voorbij schiet aan de realiteit: op de klank van de deurbel staat jouw hond gehoorzaam op en wandelt doodgemoedereerd naar zijn bench waar hij zelf het deurtje achter zich dichtklapt.

Ach, dat zijn pas mooie visioenen...! Maar helaas zo werkt het in de prakijk niet. Wij zullen gewoon aan de slag moeten en wel met een drietrapsraket.

Eerste stap: voed jezelf op. Train in rust. Straal dit uit.

Tweede stap: informeer je bezoek en vertel hoe je het graag hebben wilt. Elke bezoeker die vreemd is, negeert de hond volkomen, kijkt de hond niet aan, gaat rustig zitten en straalt rust uit.

Derde stap: mocht je hond niettemin hier en daar door een enkel blaffen commentaar geven, maak hem met een enkele rustige handbeweging duidelijk dat dit niet nodig is. Jij hebt de regie, jij hebt de controle. Dus toch controle? Ja, maar over jezelf èn de situatie. Je hond heeft de controle over zichzelf.   

Het effect van de menselijke persoonlijkheid op een hond is vele malen groter dan je zou verwachten.

Onder "gezaghebbend" wordt begrepen een duidelijke stijl, stevig, met hoge verwachtingen aan de honden, maar ook warm en flexibel.

Toegeeflijke mensen zijn warm en flexibel, maar stellen geen duidelijke verwachtingen. Autoritaire mensen zijn standvastig, met hoge normen, maar rigide en minder warm.

Zij die een droomhond hebben, hebben niet toevallig geluk gehad. Zij hebben enkel, door aanleg of ervaring de juiste stijl van opvoeden gehanteerd.

Het ligt niet direct voor de hand om heel blij te zijn met onaangepast of onprettig gedrag van je hond, maar toch ligt daar de grote charme van het baas-hond team. Om samen nu juist dat persoonlijkheidskenmerk te trainen waardoor gedrag vanzelf verandert.

Dingen, mensen of dieren zijn niet wat zij objectief zijn, maar wat wij zien of menen te zien. Onze blik bepaalt het gevoel dat een ding, mens of dier in ons wekt. Dit geldt zelfs voor hetgeen wij in het leven ervaren. Aan de hand van een dagelijks terugkerende gebeurtenis kunnen wij de verstrekkende betekenis hiervan snel doorgronden.

Vrouw loopt met een kleine witte, pluizige hond onaangelijnd over een smal pad op een dijk. Daaronder loopt een man met een grote zwarte, harige hond eveneens onaangelijnd door een wei. Vrouw ziet de grote hond, verstart en staat stil. Grote hond denkt, dat moet interessant zijn, gaat richting vrouw van kleine hond. "Fiffi is bang, doodsbang!", roept de vrouw in paniek. Ook Fiffi staat nu stil. De vrouw neemt Fiffi in haar armen, drukt haar beschermend tegen de borst. Sussende woordjes. Samen lopen wij zo verder.

Even later ontmoeten kleine en grote hond elkaar opnieuw. Fiffi loopt ver achter de vrouw aan. Zij roept Fiffi, maar Fiffi luistert niet, te verdiept in datgene dat zij ruikt en ziet. Zij toont geen spoor van angst. Zij snuffelt, loopt rustig, werpt zelfs geen blik op de grote hond die inmiddels alle interesse in Fiffi verloren heeft.

Wat speelt hier? Herkennen wij ons in de vrouw? Haar angst maakte in de beleving van de vrouw de andere hond tot een grommende, bijtende reus en haar angst maakte dat ook haar hond zich onveilig voelt.

In theorie is het zo eenvoudig: verander je blik, en datgene dat je waarneemt, verandert. In theorie ja, maar nu de praktijk.

Door te denken ontstaan veranderingen in ons hersencentrum. De cellen die ons gevoelscentrum besturen, worden actief. Daardoor worden bepaalde hormonen uitgestoten. Deze hormonen zorgen er onder meer voor dat wij alerter kunnen reageren. Door ons denken te veranderen, veranderen wij derhalve datgene dat wij waarnemen. Dat kunnen wij elk moment van de dag doen en elk moment kunnen wij het effect daarvan voelen en zien. Wij moeten er alleen maar mee beginnen.

Persoonlijkheid wordt gevormd door erfelijke eigenschappen en ervaringen. Daarover is iedereen het wel eens. Ik zou hieraan iets willen toevoegen. De wijze waarop wij naar onze hond kijken is minstens zo belangrijk. En dat vereist een open blik en veel kennis.

Ik las over hond Charly in het boek "Superheld, puppy met een missie", van Kim Schoukens, de hond die werd opgeleid tot assistentiehond. Ik begreep voor het eerst dat gevoeligheid geen nadeel is. Een gevoelige hond kan zich goed aanpassen, is flexibel in zijn emoties en is beter dan wie ook in staat om met zijn baas samen te werken.

Een voorbeeld: een hond die blaft naar een andere hond of mens, wordt gemakkelijk verkeerd begrepen. Een dergelijke hond kan op de kenmerken Openness en Extraversion hoog scoren: hij is nieuwsgerig, staat open voor ontdekkingen, heeft behoefte aan contact, alleen weet hij nog niet goed hoe hij deze behoefte het beste kan uiten. Daar ben jij als baasje dan voor.

Op het moment waarop je de eigenschappen van je hond in dat licht en met die nuances kunt zien, gaan werelden voor je open. Ik kan het weten, want ik heb zo'n hond.